Προσπελάσεις (Views): 2261
Πακέτο: Α. ΠΟΛΛΕΣ ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ: Περιβαλλοντική Εκπαίδευση στο Δημοτικό Σχολείο

Ενότητα: Αγροοικοσυστήματα: Από την παραγωγή στην κατανάλωση

Κεφάλαιο: Αρχές που διέπουν την Οργανική Γεωργία

Αρχές που διέπουν την Οργανική Γεωργία

  • Η αρχή του μικτού αγροκτήματος.
Με τον όρο αυτό νοείται η παράλληλη παραγωγή φυτικών και ζωικών προϊόντων μέσα στο ίδιο αγροοικοσύστημα. Έτσι, δημιουργούνται οι συνθήκες επανεμφάνισης των διαδικασιών ανακύκλωσης των θρεπτικών στοιχείων και της οργανικής ουσίας που έχουν διαταραχτεί. Για παράδειγμα, τα υπολείμματα μιας καλλιέργειας δίνονται για τροφή στα ζώα και η κοπριά των ζώων δίνεται στο χώμα για λίπασμα που θα ενισχύσει την ανάπτυξη των φυτών. Πολλές φορές δεν είναι δυνατή η εκμετάλλευση φυτών και ζώων στο ίδιο αγρόκτημα. Τότε η μικτή εκμετάλλευση μπορεί να εφαρμοστεί σε τοπικό επίπεδο π.χ. σε επίπεδο κοινότητας μέσω κάποιας μορφής συνεργασίας παραγωγών κάποιοι θα προμηθεύουν φυτική μάζα σε άλλους που θα εκτρέφουν ζώα και θα επιστρέφουν στους πρώτους την κοπριά.

  • Η αρχή της εναλλαγής των καλλιεργειών.
Ως εναλλαγή καλλιεργειών νοείται εδώ η καλλιέργεια μιας ποικιλίας φυτών μέσα στο αγροοικοσύστημα με κάποια συγκεκριμένη συχνότητα στο χώρο και στο χρόνο, ώστε να αξιοποιούνται διάφορες ευεργετικές αλληλεπιδράσεις· π.χ., τα βαθύρριζα φυτά χρησιμοποιούνται για την ικανότητα τους να χρησιμοποιούν θρεπτικά στοιχεία από βαθύτερα στρώματα του εδάφους, να τα φέρνουν στην επιφάνεια και να τα κάνουν διαθέσιμα για τις επόμενες καλλιέργειες. Ο κύριος στόχος αυτής της αρχής είναι να εντοπίσει τις ευεργετικές αλληλεπιδράσεις μεταξύ των καλλιεργειών και να τις χρησιμοποιήσει για να παράξει αποδόσεις τόσο άμεσες (αυξημένη συγκομιδή), όσο και έμμεσες (δημιουργία καλών συνθηκών για την επόμενη καλλιέργεια, δέσμευση αζώτου, διατήρηση γονιμότητας εδάφους κ.ά.). Έτσι, μπορούν να αρχίσουν να δρουν και στο αγροοικο­σύστημα οι μηχανισμοί σταθεροποίησης που χαρακτηρίζουν τα φυσικά, εξελιγμένα οικοσυστήματα.

  • Η αρχή της βελτιστοποίησης του κύκλου των θρεπτικών στοιχείων και της οργανικής ουσίας.
Κάθε μικρό ή μεγάλο αγροοικοσύστημα και κάθε αγροτική περιοχή περιέχει μια δεδομένη ποσότητα θρεπτικών στοιχείων, σχετικά περιορισμένη. Η χρησιμοποίηση αυτών των θρεπτικών στοιχείων πρέπει να γίνεται με τέτοιο τρόπο που να οδηγεί στη βέλτιστη εκμετάλλευση τους. Αυτό σημαίνει ότι τα θρεπτικά στοιχεία στο δεδομένο χώρο πρέπει να ανακυκλώνονται και να χρησιμοποιούνται επανειλημμένα με διάφορες μορφές. Αυτό σημαίνει, επίσης, ότι πρέπει να λαμβάνεται πρόνοια για ελάχιστη «εκροή» θρεπτικών στοιχείων από το αγροοικοσύστημα. Έτσι, ελαχιστοποιούνται οι ανάγκες για πρόσθετες «εισροές» θρεπτικών στοιχείων.
Το έδαφος, όπως και ολόκληρο το αγροοικο­σύστημα, αντιμετωπίζεται στα Οργανικά Αγροτικά Συστήματα ως «ζωντανός οργανισμός». Το σύνολο της ζωής μέσα σ’ αυτόν τον οργανισμό έχει καθιερωθεί να αποκαλείται «έδαφον» (edaphon). Η σημαντικότερη επέμβαση που οδηγεί στη βελτιστοποίηση του κύκλου της οργανικής ουσίας είναι η δραστηριοποίηση του «έδαφον». Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα την ελευθέρωση, ακόμα και τη δημιουργία, νέων ποσοτήτων θρεπτικών στοιχείων από τα κολλοειδή του εδάφους και το μητρικό του υλικό. Τότε το έδαφος γίνεται η σημαντικότερη πηγή και αποθήκη για την προμήθεια θρεπτικών στοιχείων στα φυτά, ενισχύει την υγεία τους και την ικανότητα τους να αμύνονται απέναντι στους εχθρούς τους και παίζει το σημαντικότερο ρυθμιστικό ρόλο στο αγροοικο­σύστημα. Πολλά προβλήματα υποβάθμισης και διάβρωσης (βλ. Έδαφος) που έχουν προκύψει από τη θεώρηση του εδάφους ως «φυσικοχημικό υπόστρωμα» για την ανάπτυξη των φυτών στη βιομηχανοποιημένη γεωργία μπορούν να λυθούν αν το έδαφος θεωρηθεί ζωντανός οργανισμός. Η χρήση εξωτερικών εισροών για τη βελτίωση του εδάφους είναι αποδεκτή στα Οργανικά Αγροτικά Συστήματα, από τη στιγμή που αυτές δεν υπάρχουν διαθέσιμες στο αγρο­οικοσύστημα και δεν διαταράσσουν τη ζωή στο έδαφος.