Απολιθώματα
Τα απολιθώματα βρίσκονται σε ιζηματογενή πετρώματα, δηλαδή πετρώματα που προέρχονται από ιζήματα (ίζημα = κατακάθι) και είναι τα μόνα που δημιουργούνται στην επιφάνεια του φλοιού. Τα ιζήματα μπορεί να προέρχονται από τη διάβρωση των πετρωμάτων (βλ. Έδαφος), από τον αέρα, τη βροχή, το χιόνι, το χαλάζι ή τους παγετώνες. Όταν νεκροί οργανισμοί ή μέρη τους περιέχονται σε ιζήματα, είναι δυνατόν μετά από μερικές χιλιάδες χρόνια τα σκληρά τους κυρίως τμήματα (σκελετός, όστρακο, κορμός, κ.ά.) να απολιθωθούν, δηλαδή να γίνει αντικατάσταση της ύλης από οργανική σε ανόργανη, μόριο προς μόριο. Το πόσο καθαρά φαίνεται το απολίθωμα εξαρτάται από το είδος του ιζηματογενούς πετρώματος (λεπτόκοκκο: καθαρό) και από την ηρεμία του στρώματος, μέσα στο οποίο έγινε η απολίθωση.
Σχήμα 4
Απολίθωση.
Κάτι που συνήθως παραπλανεί είναι τα ψευτοαπολιθώματα ή δενδρίτες που μοιάζουν με απολιθωμένα κλαδάκια, αλλά προέρχονται από οξειδώσεις διάφορων μετάλλων που τυχαίνει να βρίσκονται στα ιζηματογενή πετρώματα.
Η ηλικία ενός πετρώματος και των απολιθωμάτων μέσα σ' αυτό είναι σχετική ή απόλυτη· η σχετική το συγκρίνει με τα άλλα πετρώματα και βρίσκει αν είναι παλαιότερο ή νεότερο ενώ η απόλυτη το χρονολογεί με φυσικές μεθόδους. Η πιο διαδεδομένη μέθοδος χρονολόγησης πετρωμάτων είναι αυτή του ραδιενεργού άνθρακα (C14) ή ραδιοχρονολόγηση. Οι οργανισμοί περιέχουν ραδιενεργό άνθρακα που προέρχεται από την κοσμική ακτινοβολία· 5.500 χρόνια μετά το θάνατο τους θα παραμένει στο σώμα τους η μισή ποσότητα C14. Ο ρυθμός είναι ανάλογος και για το 1/4, το 1/8 κ.λπ. Έτσι λοιπόν γνωρίζοντας την ποσότητα του ραδιενεργού άνθρακα που είχε ένας οργανισμός όταν ζούσε και βρίσκοντας αυτή που έχει σήμερα συμπεραίνουμε πριν από πόσα χρόνια πέθανε.