Δασικό έδαφος
«Δασικό έδαφος είναι το τμήμα του γήινου φλοιού, το οποίο χρησιμεύει ως φορέας και μέσο διατροφής της δασικής βλάστησης, αποτελείται από ανόργανα και οργανικά συστατικά, διυφαίνεται από εναλλασσόμενα μερίδια νερού και αέρα, κατοικείται από ζωντανούς οργανισμούς και έχει εδαφογενετικούς παράγοντες, οι οποίοι δεν επιδρούν σε άλλα εδάφη: τη φυλλοστρωμνή, τις ρίζες των δασικών δέντρων και ειδικούς οργανισμούς η υπόσταση των οποίων εξαρτάται από την δασική βλάστηση» (Widle 1958).
Το δασικό έδαφος αποτελεί μαζί με την δασική βλάστηση, την πανίδα και το κλίμα, το οικοσύστημα που ονομάζεται δάσος.
Τα δασοπονικά είδη με το ριζικό τους σύστημα αφενός συγκρατούν το δασικό έδαφος, το οποίο είναι απαραίτητο για τη στήριξη και τη διατροφή τους, και αφετέρου βοηθούν στη γένεσή του προκαλώντας την αποσάθρωση του μητρικού πετρώματος (βλ. Έδαφος). Σε δάσος φυλλοβόλων δένδρων παρατηρήθηκε διάβρωση 5 κιλά ανά στρέμμα, σε αναδάσωση με πεύκα 1 κιλό, ενώ σε γεωργικό έδαφος 1.000 κιλά και σε βοσκότοπο 80 κιλά. Στη χώρα μας η καταστροφή από τη διάβρωση υπολογίζεται σε 50.000 - 100.000 στρέμματα το χρόνο, δηλ. χάνουμε έδαφος ίσο με την έκταση ενός μικρού νησιού (Ζάχαρης 2007).
Σύμφωνα με τον καθηγητή Ντάφη (1986): «Η ζωή στο χώρο των ριζών χαρακτηρίζεται από πολύπλοκες σχέσεις και συνίσταται από λειτουργίες, τις οποίες δεν μπορούμε να διαχωρίσουμε από την όλη οικολογία του δάσους».
Τα νεκρά οργανικά υλικά (φύλλα, κλαδιά κ.λπ.) που πέφτουν στο έδαφος, αυξάνουν τον όγκο του και επιστρέφουν σ' αυτό πολλά από τα θρεπτικά συστατικά που είχαν προσλάβει τα δασικά φυτά με το ριζικό τους σύστημα.
Στο έδαφος έχει την κατοικία του πολύ μεγάλος αριθμός ζώων και μικροοργανισμών, που παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στις διεργασίες που συμβαίνουν στο έδαφος (βλ. Έδαφος) και οι οποίες είναι καθοριστικές για την ύπαρξη του δάσους. Ένα τετραγωνικό μέτρο φυλλάδας δάσους με πεύκα μπορεί να φιλοξενεί 35 εκατομμύρια μικροοργανισμούς (μύκητες κλπ.). Τα αντίστοιχα νούμερα σε δάσος δρυός και σε μικτό δάσος είναι 84 και 240 εκατομμύρια (Ζάχαρης 2007). Από την άλλη, τα σκουλήκια μπορούν να κατεργαστούν σε μια βλαστητική περίοδο περισσότερους από 50 τόνους εδάφους στο εκτάριο. Η ίδια τουλάχιστον ποσότητα εδάφους μεταφέρεται από τα ποντίκια από τα κατώτερα στρώματα στην επιφάνεια του εδάφους. Οι ζωικοί αυτοί οργανισμοί διασωληνώνουν και κατεργάζονται το έδαφος καλύτερα και από ένα όργωμα. Εκτός απ' αυτό μεταφέρουν θρεπτικά συστατικά από τα κατώτερα στρώματα στην ενεργό περιοχή των ριζών, ενώ συγχρόνως προκαλούν την ανάμιξη των οργανικών ουσιών με τα ανόργανα συστατικά του εδάφους.
Στο έδαφος επιτελείται η διαδικασία της αποικοδόμησης, η οποία συμμετέχει στη δημιουργία του χούμου (βλ. Έδαφος).
Σύμφωνα με τον ορισμό του Scheflen (1956), ο χούμος είναι «το σύνολο της οργανικής ουσίας, η οποία βρίσκεται πάνω ή μέσα στο έδαφος και η οποία υπόκειται σε συνεχείς διεργασίες αποσύνθεσης και σύνθεσης νέων ουσιών».
Το Δάσος...
Κρατάει στην κομοστέγη του 10 - 50% των νερών της βροχής.
Μειώνει την μέση ετήσια απορροή κατά 10 - 20%.
Μειώνει τις πλημμυρικές αιχμές κατά 50 - 60%.
Κατά το σχηματισμό του χούμου συμβαίνει αφενός διάσπαση της οργανικής ουσίας σε απλούστερες ενώσεις και σε ανόργανα συστατικά, όπως O2, Ν, S, Ρ, Ca, διαδικασία που ονομάζεται ανοργανοποίηση, και αφετέρου σύνθεση νέων πολύπλοκων χουμικών ενώσεων, διαδικασία που ονομάζεται χουμοποίηση.
Στο δάσος η διαδικασία της χουμοποίησης γίνεται από τους διάφορους μικροοργανισμούς και τα μικρά ζώα που ζουν μέσα ή πάνω στο έδαφος. Ο χούμος παίζει σπουδαίο ρόλο στη διατροφή των δέντρων και στην επιτυχία της φυσικής αναγέννησης. Επίσης, επηρεάζει την ευφλεκτότητα καθώς και τις φυσικές ιδιότητες των δασικών εδαφών (υδατοπερατότητα, διαβρωσιμότητα κ.λπ.).