Προσπελάσεις (Views): 4811
Πακέτο: Α. ΠΟΛΛΕΣ ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ: Περιβαλλοντική Εκπαίδευση στο Δημοτικό Σχολείο

Ενότητα: Δάσος

Κεφάλαιο: Δάσος και φωτιά

Δάσος και φωτιά
 
Η φωτιά όταν προκαλείται από φυσικά αίτια (αυταναφλέξεις, κεραυνούς κ.λπ.) αποτελεί για το δάσος οικολογικό παράγοντα του οποίου η επίδραση μπορεί να είναι ευμενής ή δυσμενής. Αυτό εξαρτάται από τη μορφή, την ένταση και τη συχνότητα εμφάνισης της φωτιάς, καθώς και από τη σύνθεση της βλά­στησης την οποία καίει. Υπάρχουν δασικά φυτικά είδη τα οποία είναι πολύ ευάλωτα στη φωτιά και άλλα που καίγονται δύσκολα. Μερι­κά είδη έχουν αναπτύξει μηχανισμούς προσαρ­μογής στον παράγοντα της φωτιάς οπότε η επιβίωση και η διασπορά τους ευνοείται από τη φωτιά, π.χ. για να φυτρώσουν οι σπόροι τους έχουν ανάγκη τις υψηλές θερμοκρασίες που αναπτύσσονται με τη φωτιά.
Επίσης η έλλειψη ανταγωνισμού που δημι­ουργείται με την εξαφάνιση της υπόλοιπης βλάστησης μετά το πέρασμα της φωτιάς επι­τρέπει να εγκατασταθούν στην καμμένη περιο­χή είδη τα οποία θα ήταν αδύνατο να εγκατα­σταθούν σε συνθήκες ανταγωνισμού.
Όταν τη φωτιά ακολουθήσει η βόσκηση, τότε οι συνέπειες για το οικοσύστημα είναι ολέ­θριες, γιατί καταστρέφεται η φυσική αναγέννη­ση και χάνεται κάθε ελπίδα ανάκαμψης του οικοσυστήματος.
Μετά από κάθε δασική πυρκαγιά απελευθε­ρώνονται μεγάλες ποσότητες ανόργανων θρε­πτικών συστατικών τα οποία είναι διαθέσιμα σε προσλήψιμη από τα φυτά μορφή. Όμως στο μεγαλύτερο ποσοστό τους παρασύρονται και χάνονται με τα επιφανειακά νερά και έτσι σιγά-σιγά το έδαφος υποβαθμίζεται.
Εκτός από τις δασικές πυρκαγιές που οφεί­λονται σε φυσικά αίτια υπάρχουν και αυτές που οφείλονται σε ανθρωπογενή αίτια. Η παρουσία καλωδίων υψηλής τάσης κοντά στα δάση, το κάψιμο ξερών χόρτων σε καλλιέργειες, η ανάφλεξη σκουπιδιών που βρίσκονται σε χωματερές αλλά και μέσα στα δάση είναι μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα. Ωστόσο οι εμπρησμοί απο­τελούν μια από τις χειρότερες ανθρωπογενείς επίδράσεις στο δασικό οικοσύστημα. Τεράστιες δασικές εκτάσεις έχουν χαθεί εξαιτίας των εμπρησμών.
Τη διετία 1997-1998, οι εκτεταμένες πυρκαγιές σε παγκόσμιο επίπεδο έκαψαν περίπου 14 εκατομμύρια εκτάρια δάσους (Rowell & Moore 2000, p.27).