Προσπελάσεις (Views): 5373
Πακέτο: Α. ΠΟΛΛΕΣ ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ: Περιβαλλοντική Εκπαίδευση στο Δημοτικό Σχολείο

Ενότητα: Αέρας

Κεφάλαιο: Η ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ

Η ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ
 
Θεωρούμε ότι έχουμε μια κατάσταση ατμοσφαιρικής ρύπανσης, όταν σημειωθεί είτε εμφάνιση «νέων» ουσιών οι οποίες δεν είναι από τα φυσιολογικά συστατικά του αέρα, είτε υπέρβαση ή μείωση του ποσοστού με το οποίο κάποιες ουσίες συμμετέχουν στη σύνθεση του φυσιολογικού αέρα. Οι αλλαγές αυτές έχουν δυσμενή επίδραση στον άνθρωπο, τους φυτικούς ή τους ζωικούς οργανισμούς και την πολιτιστική κληρονομιά.
Η ρύπανση του αέρα προκαλείται από την καύση των ορυκτών καυσίμων για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, τις μεταφορές και τη θέρμανση, από τη βιομηχανική δραστηριότητα και από τις αγροτικές δραστηριότητες (βλ. Αγροοικοσυστήματα).
Οι επιπτώσεις της ατμοσφαιρικής ρύπανσης εκδηλώνονται στο πλαίσιο μίας ευρείας κλίμακας χώρου και χρόνου από το τοπικό επίπεδο μέχρι το σύνολο του πλανήτη.
Σε άμεση γειτνίαση με τις πηγές ρύπανσης δημιουργούνται συχνά σοβαρά τοπικά φαινόμενα που εκδηλώνονται ως «νέφη» ρύπανσης. Σ’ αυτή την περίπτωση σημαντικό ρόλο παίζει όχι μόνο η παραγωγή των αέριων ρύπων αλλά και η συσσώρευση τους σε κάποιες περιοχές. Στη συσσώρευση αυτή συντελούν και τα μετεωρολογικά φαινόμενα που λαμβάνουν χώρα σ’ αυτές τις περιοχές, κυρίως οι θερμοκρασιακές αναστροφές. Η κίνηση του αέρα όμως διασκορπίζει τελικά τους ρύπους στην ατμόσφαιρα και δημιουργεί σοβαρά περιβαλλοντικά προβλήματα σε μεγάλες αποστάσεις από τις πηγές ρύπανσης όπως αυτό της όξινης βροχής ή προβλήματα που αφορούν σ’ όλο τον πλανήτη και εκδηλώνονται με την «τρύπα» του όζοντος και την εντατικοποίηση του φαινομένου του θερμοκηπίου.
Έτσι, εκτός από καθαρά τοπικό φαινόμενο η ατμοσφαιρική ρύπανση αποκτά παγκοσμιότητα και δρα διατοπικά και διαχρονικά. Οι επιπτώσεις όταν δεν είναι άμεσες μπορούν να διαρκέσουν χρόνια ή να εμφανιστούν πολύ αργότερα μέσω αλυσιδωτών και συσσωρευτικών διαδικασιών.
 

Οι θερμοκρασιακές αναστροφές
 
Οι κατεξοχήν μετεωρολογικές συνθήκες που σχετίζονται με την τοπική συσσώρευση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης είναι οι θερμοκρασιακές αναστροφές. Η θερμοκρασία των αερίων μαζών μειώνεται στην τροπόσφαιρα ανάλογα με το ύψος από την επιφάνεια της Γης στο οποίο βρίσκονται. Ο μηχανισμός μέσω του οποίου επιτυγχάνεται η ρύθμιση των θερμοκρασιών των αερίων μαζών είναι ο εξής: τα αέρια στρώματα που βρίσκονται σε επαφή με την επιφάνεια της Γης θερμαίνονται, γίνονται ελαφρότερα και ανεβαίνουν δίνο­ντας τη θέση τους σε άλλα, ψυχρότερα, τα οποία με τη σειρά τους θερμαίνονται, ανέρχονται κ.ο.κ. Έτσι συνεχώς τα αέρια στρώματα κοντά στην επιφάνεια της Γης έχουν σχετικά μεγαλύτερες θερμοκρασίες, ενώ τα ανώτερα μικρότερες (Σχήμα 2-Α). Είναι φανερό πως, επειδή οι αέριοι ρύποι όταν εκπέμπονται έχουν υψηλές θερμοκρασίες, ο προαναφερθείς μηχανισμός μετατοπίσεων των αέριων μαζών, συντελεί στην ταχεία άνοδο τους στα ανώτερα στρώματα της τροπόσφαιρας εξασφαλίζοντας την απομάκρυνση τους.
Η διαδικασία αυτή απομάκρυνσης των ρύπων καταρρέει όταν συμβαίνουν στην ατμόσφαιρα θερμοκρασιακές αναστροφές. Πρόκειται για σύνηθες μετεωρολογικό φαινόμενο κατά το οποίο για διάφορους λόγους σχετικούς με τη μορφολογία του εδάφους και τα τοπικά καιρικά φαινόμενα η θερμοκρασία αυξάνεται αντί να ελαττώνεται, δηλαδή αναστρέφεται η κατακόρυφη μεταβολή της θερμοκρασίας (Σχήμα 2-Β).
Σ' αυτή την περίπτωση ένα στρώμα θερμού αέρα επικάθεται σε στρώματα ψυχρότερου αέρα οπότε παρεμποδίζεται η δημιουργία ανοδικών ρευμάτων και στροβιλισμών. Τότε πυροδοτείται και ο σχηματισμός του νέφους εφόσον οι ρύποι παγιδεύονται στην κάτω της ζώνης αναστροφής περιοχή και συσσωρεύονται κοντά στην επιφάνεια της Γης. Όσο χαμηλότερα συμβαίνει η αναστροφή θερμοκρασίας τόσο και η συγκέντρωση των ρύπων στον αέρα είναι πυκνότερη.
 


Σχήμα 2
Γράφημα θερμοκρασίας – υψομέτρου:
(Α) χωρίς αναστροφή
(Β) με αναστροφή θερμοκρασίας
Πηγή: ΠΕΡΠΑ 1989.

        Το φαινόμενο αυτό μπορεί να εμφανιστεί με διάφορες μορφές, όπως φαίνεται και στο Σχήμα 3.



Σχήμα 3
Κατακόρυφη εξάπλωση των καυσαερίων από καμινάδες σαν συνάρτηση της ευστάθειας της ατμόσφαιρας
Πηγή: Μελάς 2000.


my girlfriend cheated on me with my best friend link why do men cheat on their girlfriends