Α Β Γ Δ Ε Ζ Η Θ Ι Κ Λ Μ Ν Ξ Ο Π Ρ Σ Τ Υ Φ Χ Ψ Ω

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Α

Aειφόρος Aνάπτυξη (Sustainable Development): ονομάζεται η μορφή οικονομικής ανάπτυξης που δεν μειώνει ούτε υποβαθμίζει τους φυσικούς πόρους από τους οποίους εξαρτάται η παρούσα αλλά και η μελλοντική ζωή.

Αέρια θερμοκηπίου: είναι μια σειρά από αέρια όπως το διοξείδιο του άνθρακα (CO2), μεθάνιο (CH4) και οξείδια του αζώτου (ΝΟx) που συμβάλλουν στην υπερθέρμανση της ατμόσφαιρας.

Αιολική Ενέργεια: είναι μια ανανεώσιμη πηγή ενέργειας η οποία παρέχει δυναμικό για μεγάλης κλίμακας παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με τη χρήση ανεμογεννητριών χωρίς σοβαρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις.

Αιολικό πάρκο: ονομάζεται η περιοχή όπου έχει εγκατασταθεί μεγάλος αριθμός ανεμογεννητριών.

Ακτινοβολία: είναι η μετάδοση ενέργειας μέσω κυμάτων.

Αλλαγή παγκόσμιου κλίματος: η συνεχής αύξηση των τιμών του CO2 ή άλλων ισοδύναμων αερίων θερμοκηπίου θα οδηγήσει στην αύξηση της μέσης θερμοκρασίας της γης κατά 1,5 έως 4,5 oC . Συγχρόνως, η τρύπα του όζοντος διαρκώς μεγαλώνει, καθώς επίσης και η κατανάλωση ενέργειας παγκοσμίως. Αν ο άνθρωπος δεν περιορίσει τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των δραστηριοτήτων του, τα αποτελέσματα της εντεινόμενης μόλυνσης θα είναι καταστροφικά για όλον τον πλανήτη.

Ανακύκλωση: ονομάζεται η διαδικασία ανάκτησης προϊόντων και υλικών από τα αστικά σκουπίδια, τις συσκευασίες ή τα υποπροϊόντα βιομηχανικών διαδικασιών.

Ανακύκλωση ενέργειας: είναι η διαδικασία επαναχρησιμοποίησης της απορριπτόμενης ενέργειας, π.χ. η θερμότητα που εκλύεται από ένα εργοστάσιο ηλεκτροπαραγωγής μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη θέρμανση ενός οικισμού.

Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας: ο όρος αυτός αναφέρεται σε φυσικούς διαθέσιμους πόρους - πηγές ενέργειας, που υπάρχουν σε αφθονία στο φυσικό μας περιβάλλον, που δεν εξαντλούνται αλλά διαρκώς ανανεώνονται και που μπορούν να μετατρέπονται σε ηλεκτρική ή θερμική ενέργεια, όπως είναι ο ήλιος, ο άνεμος, η βιομάζα, η γεωθερμία, ή οι υδατοπτώσεις.

Άνθρακας: παράγεται από την αποσύνθεση φυτών και έχει τη μορφή μαύρης ή καφέ πέτρας. Η συλλογή του άνθρακα γίνεται στα ανθρακωρυχεία τα οποία ευθύνονται για σοβαρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις καθώς τοξικές χημικές ουσίες ελευθερώνονται στο γύρω περιβάλλον και καταλήγουν σε κοντινές πηγές.

Άνθρακας σε μορφή ατμού: είναι ο άνθρακας που χρησιμοποιείται σε εργοστάσια παραγωγής ισχύος και βιομηχανικούς λέβητες ατμού για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Έχει χαμηλότερη θερμαντική αξία από τον μεταλλουργικό άνθρακα.

Άνθρακας υπο-ασφαλτούχος: είναι το κάρβουνο που έχει θερμαντική αξία μεταξύ ασφάλτου και λιγνίτη με χαμηλή περιεκτικότητα σε άνθρακα και υψηλά ποσοστά πτητικών ουσιών και υγρασίας.

Ανθρακίτης: είναι ένας σκληρός γαιάνθρακας, σχεδόν καθαρός άνθρακας που χρησιμοποιείται για θέρμανση κατοικιών. Έχει την υψηλότερη θερμαντική αξία και ακολουθεί ο ασφαλτούχος άνθρακας, ο υπο-ασφαλτούχος και ο λιγνίτης.

Αντλίες θερμότητας: είναι οι διατάξεις που εξάγουν θερμότητα από μια πηγή χαμηλής θερμοκρασίας και την αυξάνουν στα επιθυμητά επίπεδα.

Απόδοση: ορίζεται ως ο λόγος της αρχικής προς την τελική ενέργεια. Αναφέρεται σε κάθε μετατροπή ενέργειας και εκφράζεται συνήθως σε ποσοστό επί τοις εκατό (%), π.χ. η απόδοση ενός ηλιακού θερμοσίφωνα είναι 60%, δηλαδή το 60% της ηλιακής ενέργειας μετατρέπεται σε θερμότητα.

Ατμοσφαιρική πίεση: είναι η δύναμη που εξασκείται από την ατμόσφαιρα στη μονάδα της επιφάνειας και στην επιφάνεια της θάλασσας ισούται με 1,05 χιλιόγραμμα για κάθε 1 cm².

Β

Βακτηριακός καθαρισμός: με τον όρο αυτό περιγράφονται όλες οι τεχνικές καθαρισμού του άνθρακα πριν την καύση πριν την καύση, επιτρέποντας την ευκολότερη απομάκρυνση οργανικού θείου.

Βιοκλιματικός σχεδιασμός: ονομάζεται ο αρχιτεκτονικός και πολεοδομικός σχεδιασμός κτιρίων και οικιστικών συνόλων αντίστοιχα, που επιδιώκει την προσαρμογή του κτιρίου και του οικιστικού συνόλου στο τοπικό κλίμα και το φυσικό περιβάλλον με στόχο την αξιοποίηση θετικών περιβαλλοντικών παραμέτρων που ελαχιστοποιούν τις ενεργειακές ανάγκες του όλο το χρόνο και επιτυγχάνουν περιορισμό στην κατανάλωση συμβατικής ενέργειας.

Βιολογική ισορροπία: ορίζεται ως η ισορροπία που υπάρχει ανάμεσα στους πληθυσμούς μιας βιοκοινότητας. Η διαταραχή της μπορεί να καταστρέψει και την ισορροπία του οικοσυστήματος.

Βιολογικός καθαρισμός: είναι το σύνολο μεθόδων που αποσκοπούν στη μείωση του οργανικού υλικού που περιέχεται στα λύματα, με τελικό σκοπό τη διοχέτευση στους υδάτινους αποδέκτες (λίμνες, ποτάμια ή θάλασσα) νερού με, όσο το δυνατόν, λιγότερες οργανικές ενώσεις.

Βιομάζα: ο όρος βιομάζα αναφέρεται στα κατάλοιπα διαφόρων διεργασιών που άμεσα ή έμμεσα προέρχονται από το φυτικό κόσμο τα οποία χρησιμοποιούνται για θέρμανση, παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά και κίνηση. Με κατάλληλη επεξεργασία, η βιομάζα μετατρέπεται σε καύσιμο αέριο (biofuel). Με την καύση του αερίου αυτού παράγεται ηλεκτρική ενέργεια, με μεγάλη απόδοση αλλά και μειωμένες περιβαλλοντικές επιπτώσεις παράλληλα.

Γ

Γεωθερμία: είναι η θερμότητα που προέρχεται από τον πυρήνα της γης και μεταφέρεται στην επιφάνεια μέσω του θερμού νερού (γεωθερμικό κοίτασμα).

Γεωθερμική Ενέργεια: παράγεται με τη μετατροπή ζεστού νερού ή υδρατμού που βρίσκεται σε αρκετό βάθος από την επιφάνεια της γης σε ηλεκτρική ενέργεια. Η θερμοκρασία του γεωθερμικού ρευστού ποικίλλει από περιοχή σε περιοχή και μπορεί να έχει τιμές από 25 οC μέχρι 350 οC. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για τη θέρμανση κατοικιών, θερμοκηπίων, ιχθυοκαλλιεργειών κ. λ. π . Η χώρα μας λόγω της διαμόρφωσης του υπεδάφους της, είναι πλούσια σε γεωθερμική ενέργεια. Η ενέργεια αυτή αξιοποιείται σήμερα με αυξανόμενους ρυθμούς.

Γήινη Ακτινοβολία: ονομάζεται η ακτινοβολία μεγάλου μήκους κύματος που εκπέμπεται από την επιφάνεια της γης.

Δ

Διάβρωση εδάφους: είναι η σταδιακή απομάκρυνση των στρωμάτων εδάφους από τη δράση του ανέμου, του νερού και άλλων ανθρωπογενών αιτίων.

Διοξίνες: ονομάζονται οι τοξικές ουσίες που εκλύονται κατά την καύση των πλαστικών και κατά την αποτέφρωση των απορριμμάτων και είναι από τις πιο δηλητηριώδεις ουσίες πάνω στη Γη.

Ε

Ενεργειακό δυναμικό: είναι ένα μέτρο της θεωρητικά διαθέσιμης ενέργειας μιας περιοχής, π.χ. το αιολικό δυναμικό ή το δυναμικό των υδατοπτώσεων, εκφράζει τη θεωρητικά διαθέσιμη ενέργεια του ανέμου ή του νερού αντίστοιχα της περιοχής. Στην πράξη η ενέργεια που αξιοποιούμε είναι πάντοτε μικρότερη της θεωρητικής.

Ενεργειακή επίδοση κτιρίου: είναι ο βαθμός ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου κατά τη λειτουργία του (μέσω του κελύφους και των Η/Μ εγκαταστάσεων) για την κάλυψη σε ετήσια βάση των συνολικών ενεργειακών του απαιτήσεων για θέρμανση, ψύξη, αερισμό, φωτισμό, ζεστό νερό χρήσης και συσκευές, επιτυγχάνοντας τις αναγκαίες συνθήκες άνεσης.

Ενεργειακή επιθεώρηση: ονομάζεται η διαδικασία εκτίμησης και καταγραφής των πραγματικών καταναλώσεων ενέργειας, των παραγόντων που τις επηρεάζουν καθώς και των δυνατοτήτων για εξοικονόμηση ενέργειας σε ένα κτίριο ή κτιριακό συγκρότημα συνοδευόμενη από προτάσεις για τη βελτίωση της ενεργειακής επίδοσης των κτιρίων.

Ενεργειακή πιστοποίηση κτιρίου: είναι η διαδικασία ελέγχου και διάγνωσης της ενεργειακής συμπεριφοράς κάθε κτιρίου και της πραγματοποιούμενης κατανάλωσης ενέργειας για την κάλυψη όλων των αναγκών του, στοιχεία που προκύπτουν μέσω των ενεργειακών επιθεωρήσεων.

Ενεργειακός σχεδιασμός κτιρίων: ονομάζεται η εφαρμογή τεχνικών, στρατηγικών και σχεδιαστικών λύσεων που ικανοποιούν τις ανάγκες των ενοίκων εξασφαλίζοντας συνθήκες άνεσης αξιοποιώντας τις περιβαλλοντικές πηγές ενέργειας με τη μικρότερη ενεργειακή εξάρτηση του κτιρίου από συμβατικά καύσιμα.

Εντροπία: ονομάζεται το μέγεθος της τάξης-αταξίας της ύλης που παρατηρείται σε ένα σύστημα. Όσο μικρότερη εντροπία έχει ένα σώμα, τόσο πιο χρήσιμη ενέργεια διαθέτει και τόσο μεγαλύτερη είναι η τάξη που εμφανίζει μικροσκοπικά η ύλη του. Η φύση τείνει στην αύξηση της εντροπίας του Σύμπαντος.

Εξαέρωση του άνθρακα (κάρβουνο): είναι η διαδικασία μετατροπής του άνθρακα σε αέριο το οποίο έχει την ίδια θερμαντική αξία με το φυσικό αέριο και είναι καθαρότερο από το να καις ατόφιο κάρβουνο.

Εξάτμιση: με τον όρο αυτό περιγράφεται η διεργασία, κατά την οποία τα μόρια του νερού (είτε βρίσκονται σε υγρή είτε σε στερεή κατάσταση) διαφεύγουν από την επιφάνειά τους στον ελεύθερο αέρα υπό τη μορφή αόρατων υδρατμών.

Ευτροφισμός: ονομάζεται το φαινόμενο που συνοδεύει τη συσσώρευση θρεπτικών στοιχείων στα υδάτινα οικοσυστήματα και εκφράζεται με τη υπερβολική αύξηση των παραγωγών (υδρόβια φυτά και φυτοπλαγκτόν).

Η

Ηλιακή Ενέργεια: είναι η μορφή ενέργειας που παράγεται με την ηλιακή ακτινοβολία και χρησιμοποιείται τόσο για την θέρμανση των κτιρίων με άμεσο ή έμμεσο τρόπο και με τη χρήση ενεργητικών ή και παθητικών συστημάτων, όσο και για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας α) με τη χρησιμοποίηση Φωτοβολταϊκών συστημάτων και β)με τα ηλιακά θερμικά συστήματα.

Ηλιακός θερμοσίφωνας: είναι το πιο διαδεδομένο σύστημα αξιοποίησης της ηλιακής ενέργειας. Αποτελείται από μια μαύρη επιφάνεια που περιέχει αγωγούς και καλύπτεται από γυαλί (collector), και μια μικρή δεξαμενή στην κορυφή όπου αποθηκεύεται η θερμότητα. Ολόκληρο το σύστημα τοποθετείται στην ταράτσα ή την οροφή ενός κτιρίου. Το υγρό μέσα στους αγωγούς θερμαίνεται από τον ήλιο και με φυσική μεταγωγή ανεβαίνει προς τη δεξαμενή αποθήκευσης. Η θερμότητα που συλλέγεται με αυτόν τον τρόπο, χρησιμοποιείται για ζεστό νερό οικιακής χρήσης.

Θ

Θερμίδα: είναι μονάδα μέτρησης της θερμότητας και εκφράζει το ποσό της θερμότητας που απαιτείται για να ανυψωθεί ένα γραμμάριο ύδατος από 14,5° σε 15,5° C.

Θερμοκηπίου φαινόμενο: είναι το φαινόμενο που παρατηρείται όταν παγιδεύεται η θερμική ενέργεια της γης, δηλ. κάποια στρώματα στην ατμόσφαιρα δεν επιτρέπουν τη διάχυση της θερμικής ακτινοβολίας στο διάστημα κι έτσι αυτή ανακλάται και επιστρέφει στη γη.

Θερμοκρασία: ονομάζεται ο βαθμός θέρμανσης ή ψύξης που μετριέται με ένα θερμόμετρο. Όσο αυξάνει το ύψος πέφτει κατά 6,5°C / 1000 μέτρα μέχρι τους -56,5° C στα 11000 μέτρα. Από τα 11 χιλιόμετρα μέχρι τα 20 χιλιόμετρα η θερμοκρασία παραμένει σταθερή στους -56,5° C και από τα 20 χιλιόμετρα μέχρι τα 32 χιλιόμετρα ύψος η θερμοκρασία αυξάνει 1°C / 1000 μέτρα

Θερμοχωρητικότητα: λέγεται η ικανότητα που έχει ένα σώμα να αποθηκεύει θερμότητα κατά τη θέρμανσή του και φανερώνει πόσο εύκολα θερμαίνεται ή ψύχεται το σώμα αυτό.

Ι

Ιπτάμενη τέφρα: με τον όρο αυτό εννοούμε τα τελικά αδρανή σωματίδια της στάχτης που προέρχεται από την πυρανάφλεξη των καυσίμων.

Ισοβαρής: ονομάζεται η γραμμή στο χάρτη που ενώνει σημεία ή θέσεις με την ίδια βαρομετρική πίεση κατά την αυτή χρονική στιγμή και εκφράζεται σε χιλιοβαρίδες (Millibars).

Ισόθερμος: ονομάζεται η γραμμή στο χάρτη που ενώνει σημεία με την ίδια θερμοκρασία του αέρα κατά την αυτή χρονική στιγμή και εκφράζεται σε βαθμούς Κελσίου ή Φαρενάιτ.

Ισορροπία της φύσης: είναι, γενικά, το αποτέλεσμα της ιδιότητας που χαρακτηρίζει τα οικοσυστήματα να εμφανίζουν σε κάποιο βαθμό μηχανισμούς αυτορύθμισης.

Κ

Καθαρισμός πριν από την καύση: στη φάση αυτή ο άνθρακας καθαρίζεται από το θείο και τα μεταλλικά στοιχεία ώστε να μειωθεί η εκπομπή διοξειδίου του θείου από τα αέρια της καύσης.

Καθαρισμός μετά την καύση: είναι ο καθαρισμός των εκπομπών του άνθρακα μετά την καύση μεταξύ του λέβητα και της καπνοδόχου.

Κανονική Ατμόσφαιρα: διεθνώς στην Κανονική Ατμόσφαιρα δέχονται θερμοκρασία 15°C, πίεση 1013,2 χιλιοβαρίδες, θερμοβαθμίδα 6,5°C ανά χιλιόμετρο μέχρι το ύψος των 11χλμ. από τη στάθμη της θάλασσας. Πάνω από το ύψος αυτό η θερμοκρασία θεωρείται σταθερή και είναι ίση με -56,5°C

Κλίμα: με τον όρο κλίμα εννοούμε τις μέσες καιρικές καταστάσεις που υπολογίσθηκαν για μια μεγάλη περίοδο 30 ετών και άνω σε έναν τόπο.

Κύκλος νερού: με τον όρο αυτό νοείται η διαρκής, μέσω φυσικών φαινομένων, μετατροπή του νερού που υπάρχει στη φύση, από τη μια μορφή στην άλλη. Υγρό νερό θαλασσών, λιμνών και ποταμών εξατμίζεται και μεταφέρεται στην ατμόσφαιρα με τη μορφή υδρατμών. Εκεί σχηματίζονται σύννεφα, τα οποία μεταφέρονται από μια περιοχή σε άλλη. Όταν τα σύννεφα βρεθούν σε χαμηλή θερμοκρασία, τότε οι υδρατμοί υγροποιούνται ή παγώνουν. Έτσι δημιουργείται η βροχή ή το χιόνι. Το νερό της βροχής ή το χιόνι πέφτει στην επιφάνεια της γης, σε ξηρά, σε θάλασσες, λίμνες και ποτάμια. Από το νερό της βροχής που πέφτει στην ξηρά ή το χιόνι που λειώνει, ένα μέρος απορροφάται από το έδαφος, σχηματίζοντας υπόγεια ύδατα, ενώ ένα άλλο μέρος ακολουθώντας την κλίση του εδάφους δημιουργεί ρυάκια, χείμαρρους και ποτάμια. Τα ποτάμια ρέουν για να καταλήξουν σε λίμνες ή στη θάλασσα. Με τον κύκλο του νερού μεταφέρεται νερό από μια περιοχή της γης σε μια άλλη και ταυτόχρονα επιτυγχάνεται ανανέωση και καθαρισμός του νερού.

Κυματική Ενέργεια: είναι η μορφή ενέργειας που προκύπτει από την κινητική ενέργεια των κυμάτων. Το φαινόμενο των ανέμων έχει ως συνέπεια το σχηματισμό κυμάτων τα οποία είναι εκμεταλλεύσιμα σε περιοχές με υψηλό δείκτη ανέμων και σε ακτές ωκεανών.

Λ

Λιθάνθρακες (τύρφη- λιγνίτης- ανθρακίτης): είναι τα στερεά ορυκτά καύσιμα που σχηματίστηκαν από λείψανα φυτών που αναπτύχθηκαν σε εκτεταμένα θερμά έλη κατά την Λιθανθρακοφόρο περίοδο. Σε πρώτο στάδιο τα φυτά που θάφτηκαν στη λάσπη των ελών, σχημάτισαν μια συμπαγή στρώση αποσυντιθέμενης βλάστησης που λέγεται τύρφη, η οποία μετά από εκατομμύρια χρόνια, λόγω της πίεσης των υπερκείμενων πετρωμάτων και της θερμοκρασίας μετατράπηκε σε λιθάνθρακα, δηλαδή αρχικά λιγνίτη και στη συνέχεια ανθρακίτη που έχει και τη μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε άνθρακα.

Λύματα: ονομάζονται τα ακάθαρτα νερά των υπόνομων και τα απόβλητα των εργοστάσιων.

Μ

Mεθάνιο (CH4): είναι ένα αέριο άχρωμο, άοσμο και πολύ ελαφρύ, το πρώτο μέλος της σειράς των κορεσμένων υδρογονανθράκων. Το συναντάμε στη φύση σε πηγές φυσικού αερίου, στα αέρια των πετρελαιοπηγών κ.λπ. και έχει πολλές εφαρμογές είτε ως καύσιμο, είτε ως πρώτη ύλη σύνθεσης άλλων οργανικών ενώσεων.

Μονοξείδιο του άνθρακα: είναι ένα άχρωμο και άοσμο δηλητηριώδες αέριο που παράγεται κατά την ατελή καύση του άνθρακα που περιλαμβάνεται σε όλα τα καύσιμα. Ο χημικός του τύπος είναι CO.

Ο

Οικολογία: ονομάζεται ο κλάδος των βιολογικών επιστημών που έχει ως αντικείμενο μελέτης τους πληθυσμούς των οργανισμών και τις αλληλεξαρτήσεις που αναπτύσσονται τόσο μεταξύ τους όσο και με το περιβάλλον στο οποίο ζουν και αναπτύσσονται.

Οικολογική διαδοχή: με τον όρο αυτό περιγράφεται το φαινόμενο της σταδιακής αλλαγής της σύνθεσης των βιοκοινοτήτων που χαρακτηρίζεται από αύξηση της δομικής τους πολυπλοκότητας.

Οικολογική πυραμίδα: είναι η γραφική απεικόνιση των τροφικών σχέσεων που αναπτύσσουν οι οργανισμοί στα οικοσυστήματα.

Όξινη βροχή: έτσι ονομάζονται οι κατακρημνίσεις με αυξημένη οξύτητα, λόγω της παρουσίας στον ατμοσφαιρικό αέρα οξειδίων του θείου και του αζώτου, προερχόμενων από την καύση ορυκτών καυσίμων.

Π

Παλιρροϊκή ενέργεια: ονομάζεται η μορφή ενέργειας που προκύπτει από την βαρυτική έλξη της σελήνης και της γης και η οποία είναι εκμεταλλεύσιμη κατά την διαφορά του ύψους της επιφάνειας της στάθμης των νερών-άμπωτη και πλημμυρίδα.

Πετρέλαιο: ή αλλιώς "Μαύρος χρυσός" χρησιμοποιείται ευρέως σε παγκόσμιο επίπεδο κυρίως για την κίνηση οχημάτων αλλά και για θέρμανση. Η καύση του προκαλεί λιγότερη μόλυνση σε σχέση με την καύση του άνθρακα ενώ η επερχόμενη εξάντληση των αποθεμάτων του καθιστά ολοένα και πιο σημαντική την εκμετάλλευση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, για την επίλυση του ενεργειακού προβλήματος παγκοσμίως.

Πυρηνική ενέργεια: είναι η ενέργεια που παράγεται από τη διάσπαση ατόμων ουρανίου και πλουτώνιου. Παρόλο που στην περίπτωση αυτή δεν υπάρχουν εκπομπές επιβλαβών αερίων, εγκυμονούν σοβαροί κίνδυνοι για την υγεία αλλά και για το περιβάλλον. Η πυρηνική διάσπαση δημιουργεί προϊόντα τα οποία παραμένουν επικίνδυνα ραδιενεργά για χιλιάδες χρόνια ενώ καθίσταται αδύνατο να εγγυηθεί κανείς την ασφαλή αποθήκευση των αποβλήτων αυτών για μια τόσο μεγάλη χρονική περίοδο.

Ρ

Ραδιενέργεια (φυσική): είναι η αυτόματη εκπομπή σωματιδίων, όπως πυρήνες ηλίου (ακτίνες α) ή ηλεκτρόνια (ακτίνες β) ή ακόμη ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας (ακτίνες γ) από ορισμένα στοιχεία, όπως το ουράνιο-238 (U238) (ραδιενεργά στοιχεία) χωρίς να υπάρχει κάποια εξωτερική αιτία που τα αναγκάζει. Η εκπομπή ραδιενέργειας από ένα ραδιενεργό στοιχείο έχει σαν αποτέλεσμα τη μετατροπή του σε άλλο στοιχείο (μεταστοιχείωση).

Ρύπανση: με τον όρο αυτό ορίζεται κάθε μεταβολή στα ποιοτικά ή στα ποσοτικά χαρακτηριστικά του αέρα, των νερών ή του εδάφους.

Ρυπαντές: είναι παράγοντες που διοχετεύονται στο περιβάλλον, ευθύνονται για τη ρύπανση και σχετίζονται με ορισμένες χημικές ουσίες ή με ακτινοβολίες.

Σ

Σημείο Δρόσου: ορίζεται η θερμοκρασία στην οποία συμπυκνώνονται οι υδρατμοί και σχηματίζονται σταγόνες δρόσου.

Σύντηξη (πυρ.φυσ.): είναι η συνένωση δυο ή περισσοτέρων ελαφρών ατομικών πυρήνων σε ένα πυρήνα μεγαλύτερης μάζας, που γίνεται συνήθως με θερμοπυρηνική αντίδραση και έκλυση μεγάλης ποσότητας ενέργειας.

Σχάση (πυρ.φυσ.): έτσι ονομάζεται η αυτόματη ή τεχνητή διάσπαση των βαρέων ατομικών πυρήνων σε δύο θραύσματα συνήθως, με ταυτόχρονη έκλυση τεράστιας ποσότητας ενέργειας, κυρίως κινητικής.

Συμπαραγωγή θερμότητας και ηλεκτρισμού: οι μικρής κλίμακας μηχανές αυτού του είδους είναι πολύ οικονομικές λύσεις για να καλύψουν σταθερές απαιτήσεις σε ζεστό νερό και ηλεκτρισμό ταυτόχρονα και γι' αυτό χρησιμοποιούνται ευρέως σε κτίρια όπως ξενοδοχεία, νοσοκομεία, φυλακές και πισίνες. Οι διατάξεις αυτού του είδους περιλαμβάνουν μηχανή, γεννήτρια, σύστημα ανάκτησης θερμότητας, σύστημα ελέγχου και εξάτμιση.

Συντελεστής Θερμοπερατότητας Κ: ο συντελεστής αυτός χαρακτηρίζει τη ροή θερμότητας εν μέσω ενός υλικού ή δομικού στοιχείου (τοίχου, παράθυρου κλπ). Για τα υλικά, ο συντελεστής Θερμοπερατότητας (που ονομάζεται αλλιώς και U-value) ορίζεται ως η ποσότητα θερμότητας που περνά κάθε ώρα μέσα από 1m2 στοιχείου κατασκευής με πάχος d (m), όταν η διαφορά του ακίνητου αέρα που εφάπτεται στις δύο επιφάνειες του στοιχείου διατηρείται σταθερή και ίση προς 1οC. Μετράται σε W/m2K και όσο χαμηλότερη είναι η τιμή του, τόσο πιο ισχυρά μονωτικό είναι ένα υλικό ή δομικό στοιχείο.

Τ

Τεχνολογίες καθαρισμού άνθρακα( CCT): το πρόγραμμα CCT αναφέρεται σε έναν αριθμό τεχνολογικών επιτευγμάτων που κάνουν τη διεργασία καύσης του άνθρακα καθαρότερη αφαιρώντας ρυπογόνες ουσίες όπως θείο, άζωτο και ιπτάμενη τέφρα που μπορούν να μολύνουν τον αέρα και το νερό.

Υ

Υβριδικά συστήματα: είναι τα παθητικά συστήματα που κάνουν χρήση και μηχανικών μέσων των οποίων η λειτουργία απαιτεί συμβατική ενέργεια πολύ μικρότερη από αυτή που εξοικονομεί το ίδιο το υβριδικό σύστημα (πχ. ηλιακή καμινάδα με ανεμιστήρα κλπ.).

Υγραέριο: είναι μείγμα υγροποιημένων υδρογονανθράκων, λόγω της υψηλής πίεσης στην οποία βρίσκονται, με κύρια συστατικά το προπάνιο και το βουτάνιο.

Υγρασία: ονομάζεται το ποσό των υδρατμών που υπάρχει στην ατμόσφαιρα. Ο όρος αυτός συνήθως αναφέρεται στη σχετική υγρασία.

Υγροποίηση: είναι η διαδικασία μετατροπής του κάρβουνου σε υγρό συνθετικό καύσιμο παρόμοιο με το φυσικό μαζούτ και/ ή με εξευγενισμένα προϊόντα όπως είναι η βενζίνη.

Υδρατμοί: είναι τo νερό που περιέχει η ατμόσφαιρα σε κατάσταση αερίου. Τα περισσότερα μετεωρολογικά φαινόμενα από το σχηματισμό των νεφών μέχρι και των καταιγίδων οφείλονται στη θερμότητα του ήλιου που αποταμιεύουν οι υδρατμοί.

Υδροηλεκτρική Ενέργεια: στα υδροηλεκτρικά έργα η ενέργεια από την πτώση του νερού μετατρέπεται σε ηλεκτρική ενέργεια, με τη βοήθεια μιας τουρμπίνας. Παρόλο που στα υδροηλεκτρικά έργα δεν παράγονται επιβλαβή αέρια, στα μεγάλα φράγματα λαμβάνονται υπόψη και άλλες περιβαλλοντικές παράμετροι, όπως αντιπλημμυρικά έργα, η ποιότητα του ύδατος, καθώς επίσης και η επιρροή στην ζωή των ψαριών του ποταμού αλλά και των υπόλοιπων ζώων της περιοχής. Συνεπώς, μόνο τα μικρής κλίμακας υδροηλεκτρικά (με δυναμικό λιγότερο των 30MW) θεωρούνται "πράσινα", ενώ τα μεγάλης κλίμακας θεωρούνται απλώς "καθαρά".

Υδρολογικός Κύκλος: με τον όρο αυτό εννοούμε τη διαρκή, μέσω φυσικών φαινομένων, μετατροπή του νερού που υπάρχει στη φύση, από τη μια μορφή στην άλλη. Υγρό νερό θαλασσών, λιμνών και ποταμών εξατμίζεται και μεταφέρεται στην ατμόσφαιρα με τη μορφή υδρατμών όπου και σχηματίζονται σύννεφα, τα οποία μεταφέρονται από μια περιοχή σε άλλη. Όταν τα σύννεφα βρεθούν σε χαμηλή θερμοκρασία οι υδρατμοί υγροποιούνται ή παγώνουν κι έτσι δημιουργείται η βροχή ή το χιόνι. Το νερό της βροχής ή το χιόνι πέφτει στην επιφάνεια της γης, σε ξηρά, σε θάλασσες, λίμνες και ποτάμια και ένα μέρος του απορροφάται από το έδαφος, σχηματίζοντας υπόγεια ύδατα, ενώ ένα άλλο μέρος ακολουθώντας την κλίση του εδάφους δημιουργεί ρυάκια, χείμαρρους και ποτάμια. Τα ποτάμια ρέουν για να καταλήξουν σε λίμνες ή στη θάλασσα. Με τον τρόπο αυτό το νερό μετατρέπεται διαρκώς από τη μια μορφή στην άλλη. Με τον κύκλο του νερού μεταφέρεται νερό από μια περιοχή της γης σε μια άλλη και ταυτόχρονα επιτυγχάνεται ανανέωση και καθαρισμός του νερού.

Φ

Φαινόμενο θερμοκηπίου: (βλέπε θερμοκηπίου φαινόμενο)

Φυσικό αέριο: είναι μείγμα αερίων υδρογονανθράκων που βρίσκονται εγκλωβισμένα στο εσωτερικό της γης, με κύρια συστατικά το μεθάνιο, σε ποσοστό μέχρι 90%, μικρή ποσότητα άλλων κορεσμένων υδρογονανθράκων, καθώς επίσης και CO, CO2, H2, N2, και He.

Φωτοσύνθεση: με τον όρο αυτό περιγράφεται η δέσμευση της φωτεινής ενέργειας και η μετατροπή της σε χημική με τη μεσολάβηση της χλωροφύλλης των φυτών. Έτσι τα φυτά μετατρέπουν το H2O, το CO2 και τα ανόργανα άλατα σε οργανικές ενώσεις (υδατάνθρακες), απαραίτητες για τη θρέψη τους, απελευθερώνοντας ταυτόχρονα οξυγόνο.

Φωτοχημικό νέφος: είναι ο θερμός και γεμάτος από αέριους ρυπαντές και στερεά σωματίδια αέρας που εγκλωβίζεται πάνω από μια περιοχή.

Χ

Χρηματοδότηση εκ μέρους τρίτων: είναι η εξ' ολοκλήρου ή εν μέρει χρηματοδότηση μιας επένδυσης ενεργειακής απόδοσης από τρίτους εκτός του χρήστη της επένδυσης, με διαδικασίες αποπληρωμής που εξαρτούν την ανάκτηση του επενδημένου κεφαλαίου και των παρεχόμενων υπηρεσιών των τρίτων από το οικονομικό όφελος που απολαμβάνει ο χρήστης της επένδυσης από την εξοικονόμηση συμβατικής ενέργειας ή / και την παραγόμενη ενέργεια.

English Terms

A

AGGREGATE FLOTATION: είναι η τεχνολογία καθαρισμού του άνθρακα που περιλαμβάνει

Atmospheric Fluidized Bed Combustion: είναι μία τεχνολογία καθαρισμού του άνθρακα που χρησιμοποιεί κονιορτοποιημένο κάρβουνο ανακατεμένο με ασβεστόλιθο. Ο ασβεστόλιθος απορροφά αποτελεσματικά το θείο των αερίων που προέρχονται από την καύση του κάρβουνου. Η διαδικασία αυτή έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση κατά 90% περίπου του εκπεμπόμενου διοξειδίου του θείου καθώς και μία μέτρια μείωση του εκπεμπόμενου οξειδίου του αζώτου.

C

Circulating Fluidized Bed Combustion: με τον όρο αυτό περιγράφεται μία τεχνολογία καθαρισμού του άνθρακα η οποία παράγει ένα μείγμα από κάρβουνο και ασβεστόλιθο σε υγρή κατάσταση με την κάθετη κίνηση του αέρα. Με τη διεργασία αυτή αφαιρείται αποτελεσματικά θείο και άζωτο από τον άνθρακα, μειώνοντας κατά συνέπεια το διοξείδιο του θείου και το οξείδιο του αζώτου από τις εκπομπές καύσης του άνθρακα.

E

Electrostatic Precipitator: είναι μία ηλεκτρική συσκευή που χρησιμοποιείται για την απομάκρυνση μικρών σωματιδίων, όπως είναι η ιπτάμενη τέφρα, από τα εκπεμπόμενα αέρια πριν αυτά ελευθερωθούν από τις καμινάδες των εργοστασίων παραγωγής ισχύος.

F

Fuel Gas Desulfurization: είναι μία τεχνολογία καθαρισμού του άνθρακα που αποτελείται από μία συσκευή τοποθετημένη ανάμεσα στο λέβητα του εργοστασίου παραγωγής ισχύος και της καμινάδας του. Η διάταξη αφαιρεί το διοξείδιο του θείου από τα αέρια που βγαίνουν από τους σωλήνες κατά τη διάρκεια της προ καύσης φάσης του κάρβουνου.

P

Pressurized Fluidized Bed Combustion: είναι μία τεχνολογία καθαρισμού του άνθρακα παρόμοια με την Atmospheric Fluidized Bed Combustion, εκτός από το γεγονός ότι ο λέβητας βρίσκεται υπό συνθήκες 16 φορές παραπάνω από την ατμοσφαιρική πίεση. Οι εκπομπές διοξειδίου του θείου μειώνονται κατά 95% και το οξείδιο του αζώτου μειώνεται αναλόγως.

S

Slagging Combustors: είναι ένα είδος κλίβανου που περιλαμβάνει ένα θάλαμο καύσης ο οποίος λειτουργεί σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες και προκαλεί το λιώσιμο των μεταλλικών στοιχείων του άνθρακα.